İşyeri açma ve çalışma ruhsatı nedir?
Ruhsat, bir etkinliğin yerine getirilmesine veya bir duruma karşı çıkılmaması yahut müsaade edilmesi olarak ifade edilebilir. Farklı kanunlarda ruhsat yerine yakın anlamlara gelebilecek lisans, izin, belge, sertifika gibi farklı kavramlar kullanılmaktadır. İşyerlerinin açılmasına dair kurallar 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun ile anılan Kanuna istinaden çıkartılan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte düzenlenmiştir.
Anılan Yönetmeliğin tanımlar kısmında işyeri açma ve çalışma ruhsatı; “Yetkili idareler tarafından bu Yönetmelik kapsamındaki işyerlerinin açılıp faaliyet göstermesi için verilen izin” olarak tanımlanmıştır.
3572 sayılı Kanunun amacı, sanayi, tarım ve diğer işyerleri ile her türlü işletmeleri, işyeri açma ve çalışma ruhsatlarının verilmesi işlerinin basitleştirilmesi ve kolaylaştırılması olarak belirtilmiştir.
3572 sayılı Kanunda Öngörülen İşyeri Türleri
3572 sayılı Kanunda işyerleri sıhhi müessese, gayrisıhhi müessese ve umuma açık istirahat ve eğlence yerleri olarak 3’e ayrılmıştır.
Gayri sıhhi müessese; Faaliyeti sırasında çevresinde bulunanlara biyolojik, kimyasal, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden az veya çok zarar veren veya vermesi muhtemel olan ya da doğal kaynakların kirlenmesine sebep olabilecek müesseseleri,
Sıhhi müessese; Gayrisıhhî müesseseler dışında kalan her türlü işyerini,
Umuma açık eğlence ve istirahat yerleri; Kişilerin tek tek veya toplu olarak eğlenmesi, dinlenmesi veya konaklaması için açılan otel, motel, pansiyon, kamping ve benzeri konaklama yerleri; gazino, pavyon, meyhane, bar, birahane, içkili lokanta, taverna ve benzeri içkili yerler; sinema, kahvehane ve kıraathaneler; kumar ve kazanç kastı olmamak şartıyla adı ne olursa olsun bilgi ve maharet artırıcı veya zeka geliştirici nitelikteki elektronik oyun alet ve makinelerinin, video ve televizyon oyunlarının içerisinde bulunduğu elektronik oyun yerleri; internet salonları, lunaparklar, sirkler ve benzeri yerleri,
olarak tanımlanmıştır.
Ayrıca Gayrisıhhi Müesseseler (GSM) de 3’e farklı sınıfa ayrılmaktadır:
1. sınıf; Meskenlerden mutlaka uzak bulundurulmaları gereken işyerlerini,
2. sınıf; Meskenlerden mutlaka uzaklaştırılması gerekmemekle beraber izin verilmeden önce civarında ikamet edenlerin sıhhat ve istirahatleri üzerine gerek tesisatları ve gerekse vaziyetleri itibarıyla bir zarar vermeyeceğine kanaat oluşması için inceleme yapılması gereken işyerlerini,
3. sınıf; Meskenlerin yanında açılabilmekle beraber yalnız sıhhî nezarete tabi tutulması gereken işyerlerini ifade eder.
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı Alınması Zorunludur
Yönetmelik 6. madde uyarınca yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz.
İşyerlerine bu Yönetmelikte belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz.
İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır.
Ruhsat Başvurusuna Cevap Verilmelidir.
İdareler ruhsat başvurulara cevap vermek zorundadır. Başvurunun Yönetmelikte öngörülen kriterlere uygun olduğunun tespiti halinde başkaca bir işleme gerek kalmaksızın işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenerek ilgiliye verilmesi, başvuru evraklarında bir eksiklik görülmesi halinde ise başvurana verilecek alındı belgesinde bu eksikliklerin gösterilmesi gerekir. Yönetmelik gereği başvuru üzerine ruhsat verme yada ruhsat verilmesi mümkün olmayan durumlarda eksik evrakları alındı belgesinde belirterek vatandaşlara başvurusunun neden kabul edilmediğini açıklama mükellefiyeti idarelerin üzerindedir.
3572 sayılı Kanunda Öngörülen Muafiyetler
3572 sayılı Kanunda bazı işyerleri işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmesinden muaf tutulmuştur. Bunlar Kanunda tahdidi olarak sayılmıştır. Buna göre Kanunda öngörülen kurallar;
a) 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 268-275 inci maddeleri kapsamına giren 1 inci sınıf gayrisıhhi müesseselere,
b) Nerede açılırsa açılsın, yakıcı, parlayıcı, patlayıcı ve tehlikeli maddelerle çalışılan işlerle oksijen LPG dolum ve depoları, bunlara ait dağıtım merkezleri, perakende satış yerleri, taşocakları, akaryakıt istasyonları ve benzeri yerlere,
c) 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamına giren turizm işletmelerine,
f) 1136 sayılı Avukatlık Kanunu uyarınca açılan avukatlık bürolarına,
g) 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu uyarınca meslek mensuplarınca açılan bürolara,
h) 1512 sayılı Noterlik Kanununa göre kurulan noterlik dairelerine,
ı) 27/1/1954 tarihli ve 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu uyarınca mühendis ve mimar meslek mensuplarınca açılan bürolara,
i) 11/4/1928 tarihli ve 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanuna göre açılan muayenehane ve müşterek muayenehanelere,
uygulanmaz.