GİRİŞ
Son dönemlerde Türkiye’de caydırıcılık için cezaların yeterli ölçüde ağır olup olmadığı tartışılmaktadır. Bazılarına göre idam gibi ağır cezalar yeniden hukuk sistemimize dahil edilmelidir. Ancak Türk Ceza Sisteminde sorun, cezaların ağır olmaması değil; mutlak uygulanırlığının olmamasıdır. Bunun yanında Türkiye gibi adli hatalara sıkça düşülen bir ülkede idam cezasının olması cezaların tamir edilebilir olmasına engel olacaktır.[1]
- Cezanın Tanımı ve Amacı
Türk Ceza Kanununa göre suç sayılan eylemlere uygulanan müeyyide çeşidine ceza denir. Cezayı da farklı alt başlıklarda incelemek mümkündür.[2]
Cezanın amacı, suçu işleyenin diğer insanlara hasar vermesini engellemekle birlikte başkalarının da aynı hataya düşmesine mani olmaktır. Bu sebeple bahsi geçen cezaların oranlarında ve uygulanma yöntemlerinde ölçülü olunmalıdır.[3] Anayasamızın 17. maddesinde açık bir biçimde düzenlendiği gibi: Hiç kimseye insan onuruna yakışmayan bir ceza verilmemelidir.[4]
- Caydırıcılık Teorisi
Caydırıcılık teorisine göre cezalandırmanın asıl gayesi, suçu işleyenlere ceza vermenin daha sonra aynı ya da benzer suçu işleme eğiliminde olanları bu suç ya da suçlardan vazgeçirmektir. Buna ek olarak cezayı alan failin tekrar aynı suça yönelmesini de engellemeyi hedeflemektedir. Ancak bu teoride suç-ceza dengesinin belirlenmesinin zor olduğu anlaşılmaktadır. İşin ucu bazı suçlar için idam gibi ağır bir cezaya kadar gidebilmektedir.[5]
- Cezaların Ağırlaştırılması
Kriminoloji literatürü cezaları ağırlaştırmanın caydırıcılığı artıracağı konusunda ortak paydada buluşamamıştır.[6] Çünkü caydırıcılığın artması hususunda farklı ilkeler mevcuttur. Bunlar kesinlik, şiddetlilik ve hızlılıktır.[7] Genellikle cezaların ağırlığından ziyade hafif de olsa cezanın mutlak surette uygulanıyor olmasının caydırıcılığı daha yüksektir.[8]
SONUÇ
Bu makalede cezaları ağırlaştırmanın caydırıcılık üzerindeki etkisi kısaca ele alınmıştır. Cezaları gereğinden fazla ağırlaştırmanın insani olmadığına ve fayda sağlamadığına ulaşılmıştır. Cezaları ağırlaştırmak yerine kesin ve hızlı bir şekilde uygulamasının zaruri olduğu düşünülmektedir. Son zamanlarda artan sağlık çalışanlarına şiddet bu eksikliğin bir sonucudur.[9]De legaferendaya ulaşmak istiyorsak bu gereklidir.
KAYNAKÇA
Kitaplar
*M. Emin Özgül, S. Çağırgan Tuncer, M. Elvan Tunca, Senem Ermumcu, S. Meral Yalçın, Özhan Hancılar, Yasin Ulusoy, Hukukun Temel Kavramları, Denizli, Kaf Kitap Kafe Yayınları, 2020, s. 14.
*CesareBeccaria, Suçlar ve Cezalar Hakkında, Ankara, İmge Kitabevi, 2019, s. 69-70.
Makaleler
*Uğur Orhan, Cezaları Ağırlaştırmak Caydırıcılığı Artırır mı, TBB, S. 156, 2021.
*MakotoUsami, Law as Policy: JusticeandInterest, AUHFD, 2012, s. 444.
*Osman Dolu, Hasan Büker, Şener Uludağ, Türk Ceza Adalet Sisteminin Caydırıcılık Kapasitesine İlişkin Eleştirel Bir Değerlendirme, AUHFD, 2012.
Çevrimiçi Kaynaklar
*Sözcü, 2021, https://www.sozcu.com.tr/2021/gundem/doktora-saldiran-supheli-bir-seyin-yok-deyince-kafa-attim-6840303/
*Sözcü, 2021, https://www.sozcu.com.tr/2021/gunun-icinden/saglik-calisanina-demir-dubayla-saldirdi-serbest-kaldi-6841574/
[1] Uğur Orhan, Cezaları Ağırlaştırmak Caydırıcılığı Artırır mı, TBB, S. 156, 2021, s. 63-68.
[2] M. Emin Özgül, S. Çağırgan Tuncer, M. Elvan Tunca, Senem Ermumcu, S. Meral Yalçın, Özhan Hancılar, Yasin Ulusoy, Hukukun Temel Kavramları, Denizli, Kaf Kitap Kafe Yayınları, 2020, s. 14.
[3]CesareBeccaria, Suçlar ve Cezalar Hakkında, Ankara, İmge Kitabevi, 2019, s. 69-70.
[4] Uğur Orhan, Cezaları Ağırlaştırmak Caydırıcılığı Artırır mı, TBB, 2021, S. 156, s. 67.
[5]MakotoUsami, Law as Policy: JusticeandInterest, AUHFD, 2012, s. 444.
[6] Osman Dolu, Hasan Büker, Şener Uludağ, Türk Ceza Adalet Sisteminin Caydırıcılık Kapasitesine İlişkin Eleştirel Bir Değerlendirme, AUHFD, 2012, s. 90.
[7] Osman Dolu, Hasan Büker, Şener Uludağ, TCAS Caydırıcılık Kapasitesine İlişkin Eleştirel Bir Değerlendirme, AUHFD, 2012, s. 79-93
[8] Uğur Orhan, Cezaları Ağırlaştırmak Caydırıcılığı Artırır mı, TBB, S. 156, 2021, s. 63.
[9]Sözcü, 2021, https://www.sozcu.com.tr/2021/gundem/doktora-saldiran-supheli-bir-seyin-yok-deyince-kafa-attim-6840303/
Sözcü, 2021, https://www.sozcu.com.tr/2021/gunun-icinden/saglik-calisanina-demir-dubayla-saldirdi-serbest-kaldi-6841574/